(Fuadi Pitsuwan ေရးသား၍ ေက်ာ္ေဇာဦး ဘာသာျပန္သည္။ ရႈျမင္သံုးသပ္ခ်က္ ရပ္တည္ခ်က္တို႔မွာ မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္၏ အာေဘာ္သာျဖစ္ပါသည္။)
အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးအႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ ေထာမတ္စ္
ဒြန္နီလြန္ က အိုဘားမား ကို ေျပာတယ္။ ျမန္မာသမၼတဦးသိန္းစိန္ နဲ႔ အတိုက္အခံ
ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ တို႔နဲ႔ေတြ႕ တဲ့ အခါ က်ရင္ ရခိုင္ျပည္နယ္က
ဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ရဲ ႕ျဖစ္အင္ အတြက္ ပူပန္မိေၾကာင္းကို ထုတ္ေဖာ္ျပ သဖို႔
လိုအပ္ လိမ့္ မယ္လို႔ သူက အိုဘားမား ကို အႀကံေပးတယ္။
တရား၀င္ထုတ္ျပန္တဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြအရ ဆိုရင္ ၿပီးခဲတဲ့လက ေနာက္ဆံုး အႀကိမ္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူမ်ားစုနဲ႔ မူဆလင္ လူနည္းစု အၾကား ပဋိပကၡေတြမွာ လူ႔အသက္ေပါင္း (၈၉)သက္ ဆံုးရံႈးခဲ့ရတယ္။ ကမၻာႀကီး တစ္ခုလံုးလိုလိုက ဒါကို ေၾသာ္ . . . ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ နဲ႔ မူဆလင္ေတြ အၾကား တိုက္ၾကခိုက္ၾကေပ သကိုး လို႔ ျမင္ရံုမွ် ျမင္ေနၾကစဥ္မွာ၊ တကယ့္ အျဖစ္ေတြက ဒါထက္မက ရႈပ္ေထြး နက္နဲလွတယ္။
ဒီပဋိပကၡေတြရဲ႕ ခ်က္မ ဗဟိုမွာ သြားသြားျမင္ၾကတာက ဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ကို (ျမန္မာ)ႏိုင္ ငံေတာ္ က အကာ အကြယ္ မေပးဘူး ဆိုတဲ့အခ်က္ပဲ။ သူတို႕တေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ မ်ိဳးဆက္ေပါင္း မ်ား စြာ ေနခဲ့ၾကၿပီျဖစ္ေ သာ္ျငားလည္း သူတို ႔ကို ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ မျပဳတဲ့အတြက္ သူတို႔ကို ဒီလို အေကာ အကြယ္ မေပး တာျဖစ္ တယ္ လို႔ ျမင္ေနၾကတယ္။ ဗုဒၶ ဘာသာ ရခိုင္ေတြကလည္း အဲဒီ ဘဂၤါလီေ တြကို သံသယ မ်က္မွန္စိမ္း နဲ႔ ၾကည့္ျမင္ၾကတယ္။ ဒီလူေတြဟာ တစ္ဘက္ ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ ကေန ခိုး၀င္လာ တဲ့ ေကာင္ေတြ၊ ဒီႏိုင္ငံမွာလာေနၿပီး တိုင္းရင္း ရခိုင္စကား ဗမာစကား မေျပာၾကတဲ့လူေတြ၊ ဒီက ယဥ္ေက်း မႈ ကို လက္မခံၾကတဲ့ လူေတြ ရယ္လို႔ပဲ ျမင္ၾကတယ္။
အဲ . . . မွ်မွ် တတ ျဖစ္ေအာင္ ကၽြန္ေတာ္ၾကားကေန ၀င္ေျပာရ မယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ ကို ရိုဟင္ဂ်ာ ပါ လို႔ ဆိုေနၾကတဲ့ လူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ တကယ္လည္း ခိုး၀င္လာၾကတဲ့လူေတြျဖစ္ေနတယ္ ဗ်။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဘယ္ သူက ဘဂၤါလီရိုဟင္ဂ်ာ အစစ္အမွန္လဲ၊ ဘယသူေတြကေရာ ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ကေန ခိုး၀င္ကူးေျပာင္းအေျခခ်တဲ့ သူေတြ ျဖစ္ေနသလဲ ဆိုတာ ခြဲျခားဖို႔ရာ အလြန္အမင္း ခက္ခဲလြန္းလွပါတယ္။
ဒီပဋိပကၡေတြအတြင္းမွာ ဗုဒၶဘသာေတြဖက္ကေန ပင္းပါတယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႕ေတြရဲ႕စြပ္စြဲျဖင္းကို ခံရတဲ့ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို အခုထက္ ပိုမိုၿပီး ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ လူလူသူသူ ဆက္ဆံေပးဖို႔အေရးကို မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြက လိုခ်င္ အားႀကီးၿပီး စိတ္ေရာ ကိုယ္ပါ အိေျႏၵမရ ျဖစ္ေနၾကတယ္။
တူရကီ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႕ဇနီး Emine Erdogan နဲ႔ တူရကီႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Ahmet Davutoglu တို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လအတြင္းက ရခိုင္ျပည္နယ္ကို လာေရာက္ လည္ပတ္ တယ္။ ဒီခရီးစဥ္ေၾကာင့္ ဒီ(ရခိုင္ျပည္နယ္)ပဋိပကၡကို ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာက က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ တင္ျပမႈေတြျဖစ္လာခဲ့ရၿပီး၊ အစၥလမ္မစ္ကမၻာကလည္း ဒီအေရးကို အာရံုစိုက္မိလာခဲ့တယ္။
အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံရဲ႕ ဒုတိယသမၼတအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ဖူးၿပီးတဲ့အျပင္ အင္ဒိုနီးရွား ၾကက္ေျခနီ အဖြဲ႕ႀကီး ရဲ႕ လက္ရွိ အႀကီးအကဲ အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနသူ Jusuf Kalla ဆိုရင္ လည္း ဒီအေရးကို သူ႕အတြက္ တကယ့္ မဟာ တာ၀န္ႀကီးပမာ ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္ သတ္မွတ္ၿပီး သကာလ၊ ဒီဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရး မွာ ျမန္မာ အစိုးရ အေနနဲ႔ ၿငိမ္းၿငိမ္း ခ်မ္းခ်မ္း ေျဖရွင္းတဲ့ နည္းလမ္းနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေစဖို႔ရာ အင္ဒိုနီးရွား အစိုးရက ေဖ်ာင္း ဖ် ရာမွာ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခဲ့တယ္။
ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယား ဆိုရင္လည္း ဒီပဋိပကၡဟာ မူလဆင္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤါလီရိုဟင္ဂ်ာ ေတြကို “လူမ်ိဳးတုံး ရွင္းထုတ္သတ္ျဖတ္မႈ (ethnic cleansing)” လုပ္ေနတာျဖစ္ပါတယ္ ဆိုၿပီး ရႈတ္ခ်လိုက္တယ္။ ေဆာ္ဒီဘုရင္ အဗၺဒူလာဆိုရင္လည္း ဘဂၤါလီရိုဟင္ဂ်ာ ေတြသက္သက္ အတြက္ ေဒၚလာ သန္း ငါးဆယ္ဖိုး အကူအညီေတြ ပို႔လိုက္တယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။
အဲ . . . ေနာက္တစ္ခါ အီရန္။ ဘဂၤါလီရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဒီလိုဆက္ဆံေနမႈေတြကို အီရႏ္ႏိုင္ငံက ဆန္႕က်င္ ကန္႕ကြက္ေျပာဆိုတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ “လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ(genocide)” ကို ရပ္တန္းကရပ္ႏိုင္ေအာင္ မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔တကြ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြ က ျမန္ျမန္ ထက္ထက္ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပဳၾကဖို႔ တိုက္ တြန္း ေဆာ္ၾသတယ္။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ အိုအိုင္စီ။ အစၥလမၼစ္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႕ႀကီး၊ အဂၤလိပ္ လိုကေတာ့ The Organisation of Islamic Cooperation (OIC) လို႔ေခၚတယ္။ မူဆလင္ ႏိုင္ငံေပါင္း (၅၇)ႏိုင္ငံပါ၀င္တဲ့ ဒီအဖြဲ႕ႀကီးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အဆင့္ျမင့္ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ ကေစလႊတ္ၿပီး ဒီအေရးနဲ႔ ပတ္သက္ လို႔ စကားေျပာေစတယ္။ ဒါ့တင္မက ဒီအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စဥ္ဆက္ မျပတ္ ေျပာေန ဆိုေနဆဲ လည္းျဖစ္ တယ္။ အို အိုင္စီရဲ႕ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးရဲ႕ ေျပာစကားေတြအရဆိုရင္၊ အိုအိုင္စီဟာ အိုဘား မားျမန္ မာျပည္ကို အလည္အပတ္ မလာခင္ကကို သမၼတအိမ္ျဖဴေတာ္ဆီ စာတစ္ေစာင္ ပို႔ထားတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အဲသည္ စာထဲမွာ အေမရိကန္ သမၼတ တစ္ေယာက္ေယာက္ရဲ႕ ပထမဆံုး ျမန္မာႏိုင္ငံကို အလည္အ ပတ္ေရာက္ရွိျခင္း အေနနဲ႔ သမိုင္း၀င္လာမယ့္ အဲသည္ခရီးစဥ္မွာ သမၼတအိုဘားမားအေနနဲ႔ ဘဂၤါလီရို ဟင္ဂ်ာ အေရး ကို ထုတ္ေဖာ္တင္ျပေျပာဆိုဖို႔ရာ အိုအိုင္စီက တိုက္တြန္းထားတယ္။
အေျခအေနေတြကို လွမ္းၾကည့္လိုက္ . . . ။ မူဆလင္ ကမၻာရဲ႕ စည္းလံုး ညီညြတ္မႈကို အရင့္အရင္က တစ္ခါ မွ မျမင္ဖူးတဲ့ စုစည္း မႈမ်ိဳးနဲ႔ ျမင္ေတြ႕ရတယ္။ မူဆလင္ ျပည္ေထာင္ေတြဟာ အသံတစ္သံတည္း နဲ႔ ေအာ္ေ နၾကတ ယ္။ အဲသည္ အသံ ကလည္း လူ႔အခြင့္ အေရးကို ကာကြယ္ေပး ဖို႔ ေျပာေနတာ ျဖစ္ေန ျပန္တယ္။
ဒီမူဆလင္ႏိုင္ငံေတြထဲက တခ်ိဳ႕ေသာႏိုင္ငံေတြဟာ ဒီ(ဘဂၤါလီ) အေရးကို အသံုး ခ်ၿပီး မိမိတို႔ႏိုင္ ငံေတြ ကိုယ္ႏိႈက္ ရဲ႕ လူ႔အခြင့္ အေရးဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေတြ ခၽြတ္ေခ်ာ္ လြဲမွားေနတာ ကို အာရံုလြဲႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ့ သေဘာ လည္း ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ရဲ႕ ျဖစ္အင္ဟာ မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြ အတြက္ အက်ိဳး တူျဖစ္ ထြန္းေစတဲ့ ဘံု အေနအထား တစ္ရပ္ကို ေဖာ္ေဆာင္လိုက္ပါတယ္။ ဒါအျပင္ ပိုအေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ တစ္ခ်က္က၊ အခုေျပာေနတဲ့ မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အခုတူညီေနၾကတဲ့ အက်ိဳးစီးပြားေတြဟာ အေနာက္ ကမၻာ အေနနဲ႔ အစဥ္အလာ အားျဖင့္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ၾကတဲ့ စံတန္ဖိုးေတြျဖစ္ေနျပန္တယ္။ (ဥပမာ လူ႕အခြင့္ အေရး ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။)
ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးကေတာ့ အေမရိကန္အတြက္ ပြေပါက္တိုးတာပါပဲ။ ဒီလိုအခြင့္အေရး မ်ိဳးကို လံုး၀ကို လက္လြတ္ခံလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြ မ်ားမ်ားစားစားနဲ႔ အခုလို သေဘာထားခ်င္း တိုက္ဆိုင္ ေနၾကတဲ့ ႀကံဳေတာင့္ႀကံဳခဲအေနအထားမွာ စကားေလး ဘာေလး ၀င္ေျပာ လိုက္မွ ျဖစ္မွာေပါ့။ ဒါမွ ေနာက္ မ်ား အာရပ္-အစၥေရး ပဋိ ပကၡတို႔ ဘာတို႔က်ရင္ ဟိုလိုလို ဒီလိုလို အီးေယာင္း၀ါးခြင့္ သာမွာေပါ့။
တူရကီ ဆိုတဲ့ႏိုင္ငံကလည္း ကိုလူလည္။ တူရကီအစိုးရကို ေ၀ဖန္ျပစ္တင္သူေတြကို ကာ့ဒ္လူမ်ိဳး တက္ၾကြလႈပ္ရွား သူေတြကို တူရကီ အစိုးရက ပယ္ပယ္ နယ္နယ္ ေဆာ္ပေလာ္တီးတဲ့ အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ လို႔ေမးခြန္းေတြ အေမးခံ ရရင္ တူရကီဟာ ရြာကို ပတ္ေျပးၿပီး ေရွာင္ပုန္းေန တတ္သူ ျဖစ္တယ္။
အင္ဒိုနီးရွား က်ေတာ့ သူတို႔ႏိုင္ငံက ခရစ္ယန္ လူနည္းစုေတြကို ဘယ္လို ခြဲျခား ဆက္ဆံ သလဲ ဘယ္လိုႏႊာ သလဲ ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ကိုေရာက္ရင္ အင္းမလုပ္ အဲ မလုပ္နဲ႔ ၿမံဳစိစိ လုပ္ေနတတ္ တဲ့ႏိုင္ငံ ေပါ့။
ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားက်ေတာ့ သူတို႔ႏိုင္ငံက အမ်ိဳးသမီးေတြအခြင့္အေရး ဆံုရံႈးေနရတဲ့ ကိစၥေတြ ကိုေရွာင္တယ္။ မေျပာဘူး။ အီရန္က်ေတာ့ (ဆီးရီးယားသမၼတ) အာဆဒ္ အစိုးရ လက္ထက္မွာ လူေတြကို အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ခဲ့တယ္ ဆိုတာ သိသိႀကီးနဲ႔ ဆီရီးယားအေရးမွာ ၀င္မစြက္ပါနဲ႔ ဆီးရီးယားအေရးမွာ ၀င္မစြက္ပါနဲ႔လို႔ တေက်ာ္ေက်ာ္ ေအာ္တဲ့ ႏိုင္ငံမ်ိဳးျဖစ္တယ္။
ေအး . . . ၊ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုႏိုင္ငံေတြအကုန္လံုးဟာ ဒီေနရာက်မွ ရုတ္ခ်င္း ေမတၱာဓါတ္ ေတြ ႀကီးမားလာၿပီး မူဆလင္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤါလီရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ အေျခခံ လူသား အခြင့္ အေရးေတြရရွိဖို႔ ထိုက္တန္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္ ဆိုတာတို႔၊ ျမန္မာ အာဏာပိုင္ ေတြ အေနနဲ႔ ဒီထက္ပိုၿပီး ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ဆက္ဆံဖို႔ေကာင္းပါတယ္ ဆိုတာ တို႔ေတြ ဘာေတြ ေျပာကုန္ ၾကပါေလေရာ။
မူဆလင္( ဘဂၤါလီ) ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ခံစားေနရတဲ့ျဖစ္အင္အတြက္ အေမရိကန္အေနနဲ႔ စိုးရိမ္ပူပန္မႈ ရွိေနပါ တယ္ ဆိုတာကို ေျပာလိုက္ျခင္းဟာ အေမရိကန္ ဟာ မူဆလင္ ကမၻာ နဲ႔ ရန္ဘက္ အေနအထားမွာ ရွိမေနပါ ဘူးလို႔ ျပလိုက္ ရာေရာက္ပါတယ္။ မူဆလင္ႏိုင္ငံ ေတြနဲ႔ လက္တြဲၿပီးေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ကိုေလး စားမႈ နဲ႔ မတူကြဲျပား မႈကို သည္းခံႏိုင္မႈတို႔ တိုးတက္ ထြန္းကားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ ဖို႔ရာ မူဆ လင္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္မယ့္ ဒီအခြင့္ အလမ္းကို အေမရိကန္ အေနနဲ႔ မလြတ္တမ္း အသံုး ခ်ႏိုင္ခြင့္ရွိ လာပါတယ္။
မေန႔က (ဆိုလိုတာက ႏို၀င္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔က) ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ မိန္႔ခြန္းေျပာ တဲ့အခါ၊ ဘယ္လို မ်ိဳး ဆင္ေျခဆင္လက္ေတြနဲ႔မွ် အျပစ္ကင္းတဲ့ လူေတြကို အျပစ္မရွိတဲ့ လူေတြကို အၾကမ္းမဖက္ရဘူး ဆိုတာ ကို ေျပာၿပီးသကာလ? ဘာသာကြဲ အုပ္စုကြဲေတြၾကား မၿငိမ္ မသက္ ပဋိပကၡကို ရပ္စဲၾကဖို႔ မစၥတာ အိုဘား မားက တိုက္တြန္း သြားခဲ့တယ္။
ဒါေပမဲ့ ဒီပဋိပကၡကို ကမၻာႀကီးက တံု႔ျပန္ၾကရာမွာ တူညီစြာ ထားရွိၾက တယ္လို႔ ေပၚေပါက္ တဲ့၊ ေလာကအလယ္မွာ ပြင့္လန္းလာတဲ့ ဓမၼပါလ တရားေတြ တန္ဖိုးစံေတြကို ဒီထက္ မက ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ အေမရိကန္သမၼတ က ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ သြားသင့္ပါတယ္။ (ေအး . . . ဟုတ္ေတာ့ ဟုတ္တာေပါ့၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအေနနဲ႔ မိမိတို႔ဟာ ဒီအေရးမွာ အသံုးခ်ခံသြားရတဲ့ လူေတြလို႔ မိမိတို႔ကိုယ္မိမိ မခံစားမိရ ေလေအာင္ အိုဘားမားအေနနဲ႔ ႏုညံ့သိမ္ေမြ႕စြာကိုင္တြယ္ လုပ္ေဆာင္သြားရ မွာေပါ့ ေလ။)
အစၥလမ္ကမၻာ နဲ႔ အေနာက္ ကမၻာ တို႔ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ တူညီတဲ့ ဆံုမွတ္တစ္ခုကို ရွာမယ္ ဆိုရင္ ရွာေ တြ႕ႏိုင္ၾက ပါတယ္။ အစၥလမ္ ကမၻာ နဲ႔ အေနာက္ ကမၻာတို႔ ရဲ႕ ျပန္လည္ ခ်စ္ၾကည္ေပါင္း စည္းႏိုင္မႈ ဆီကို သြားရာ လမ္းဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ အေနာက္ ဘက္ အစြန္ဆံုးက ၾကမ္းတမ္း ခက္ထေရာ္ လွတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ ကေန ျဖတ္သြား တယ္ လို႔ပဲ ေျပာမယ္ဆို ေျပာလို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။
(ေက်ာ္ေဇာဦး ဘာသာျပန္သည္။)
တရား၀င္ထုတ္ျပန္တဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြအရ ဆိုရင္ ၿပီးခဲတဲ့လက ေနာက္ဆံုး အႀကိမ္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူမ်ားစုနဲ႔ မူဆလင္ လူနည္းစု အၾကား ပဋိပကၡေတြမွာ လူ႔အသက္ေပါင္း (၈၉)သက္ ဆံုးရံႈးခဲ့ရတယ္။ ကမၻာႀကီး တစ္ခုလံုးလိုလိုက ဒါကို ေၾသာ္ . . . ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ နဲ႔ မူဆလင္ေတြ အၾကား တိုက္ၾကခိုက္ၾကေပ သကိုး လို႔ ျမင္ရံုမွ် ျမင္ေနၾကစဥ္မွာ၊ တကယ့္ အျဖစ္ေတြက ဒါထက္မက ရႈပ္ေထြး နက္နဲလွတယ္။
ဒီပဋိပကၡေတြရဲ႕ ခ်က္မ ဗဟိုမွာ သြားသြားျမင္ၾကတာက ဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ကို (ျမန္မာ)ႏိုင္ ငံေတာ္ က အကာ အကြယ္ မေပးဘူး ဆိုတဲ့အခ်က္ပဲ။ သူတို႕တေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ မ်ိဳးဆက္ေပါင္း မ်ား စြာ ေနခဲ့ၾကၿပီျဖစ္ေ သာ္ျငားလည္း သူတို ႔ကို ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ မျပဳတဲ့အတြက္ သူတို႔ကို ဒီလို အေကာ အကြယ္ မေပး တာျဖစ္ တယ္ လို႔ ျမင္ေနၾကတယ္။ ဗုဒၶ ဘာသာ ရခိုင္ေတြကလည္း အဲဒီ ဘဂၤါလီေ တြကို သံသယ မ်က္မွန္စိမ္း နဲ႔ ၾကည့္ျမင္ၾကတယ္။ ဒီလူေတြဟာ တစ္ဘက္ ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ ကေန ခိုး၀င္လာ တဲ့ ေကာင္ေတြ၊ ဒီႏိုင္ငံမွာလာေနၿပီး တိုင္းရင္း ရခိုင္စကား ဗမာစကား မေျပာၾကတဲ့လူေတြ၊ ဒီက ယဥ္ေက်း မႈ ကို လက္မခံၾကတဲ့ လူေတြ ရယ္လို႔ပဲ ျမင္ၾကတယ္။
အဲ . . . မွ်မွ် တတ ျဖစ္ေအာင္ ကၽြန္ေတာ္ၾကားကေန ၀င္ေျပာရ မယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ ကို ရိုဟင္ဂ်ာ ပါ လို႔ ဆိုေနၾကတဲ့ လူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ တကယ္လည္း ခိုး၀င္လာၾကတဲ့လူေတြျဖစ္ေနတယ္ ဗ်။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဘယ္ သူက ဘဂၤါလီရိုဟင္ဂ်ာ အစစ္အမွန္လဲ၊ ဘယသူေတြကေရာ ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ကေန ခိုး၀င္ကူးေျပာင္းအေျခခ်တဲ့ သူေတြ ျဖစ္ေနသလဲ ဆိုတာ ခြဲျခားဖို႔ရာ အလြန္အမင္း ခက္ခဲလြန္းလွပါတယ္။
ဒီပဋိပကၡေတြအတြင္းမွာ ဗုဒၶဘသာေတြဖက္ကေန ပင္းပါတယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႕ေတြရဲ႕စြပ္စြဲျဖင္းကို ခံရတဲ့ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို အခုထက္ ပိုမိုၿပီး ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ လူလူသူသူ ဆက္ဆံေပးဖို႔အေရးကို မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြက လိုခ်င္ အားႀကီးၿပီး စိတ္ေရာ ကိုယ္ပါ အိေျႏၵမရ ျဖစ္ေနၾကတယ္။
တူရကီ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႕ဇနီး Emine Erdogan နဲ႔ တူရကီႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Ahmet Davutoglu တို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လအတြင္းက ရခိုင္ျပည္နယ္ကို လာေရာက္ လည္ပတ္ တယ္။ ဒီခရီးစဥ္ေၾကာင့္ ဒီ(ရခိုင္ျပည္နယ္)ပဋိပကၡကို ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာက က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ တင္ျပမႈေတြျဖစ္လာခဲ့ရၿပီး၊ အစၥလမ္မစ္ကမၻာကလည္း ဒီအေရးကို အာရံုစိုက္မိလာခဲ့တယ္။
အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံရဲ႕ ဒုတိယသမၼတအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ဖူးၿပီးတဲ့အျပင္ အင္ဒိုနီးရွား ၾကက္ေျခနီ အဖြဲ႕ႀကီး ရဲ႕ လက္ရွိ အႀကီးအကဲ အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနသူ Jusuf Kalla ဆိုရင္ လည္း ဒီအေရးကို သူ႕အတြက္ တကယ့္ မဟာ တာ၀န္ႀကီးပမာ ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္ သတ္မွတ္ၿပီး သကာလ၊ ဒီဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရး မွာ ျမန္မာ အစိုးရ အေနနဲ႔ ၿငိမ္းၿငိမ္း ခ်မ္းခ်မ္း ေျဖရွင္းတဲ့ နည္းလမ္းနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေစဖို႔ရာ အင္ဒိုနီးရွား အစိုးရက ေဖ်ာင္း ဖ် ရာမွာ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခဲ့တယ္။
ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယား ဆိုရင္လည္း ဒီပဋိပကၡဟာ မူလဆင္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤါလီရိုဟင္ဂ်ာ ေတြကို “လူမ်ိဳးတုံး ရွင္းထုတ္သတ္ျဖတ္မႈ (ethnic cleansing)” လုပ္ေနတာျဖစ္ပါတယ္ ဆိုၿပီး ရႈတ္ခ်လိုက္တယ္။ ေဆာ္ဒီဘုရင္ အဗၺဒူလာဆိုရင္လည္း ဘဂၤါလီရိုဟင္ဂ်ာ ေတြသက္သက္ အတြက္ ေဒၚလာ သန္း ငါးဆယ္ဖိုး အကူအညီေတြ ပို႔လိုက္တယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။
အဲ . . . ေနာက္တစ္ခါ အီရန္။ ဘဂၤါလီရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဒီလိုဆက္ဆံေနမႈေတြကို အီရႏ္ႏိုင္ငံက ဆန္႕က်င္ ကန္႕ကြက္ေျပာဆိုတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ “လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ(genocide)” ကို ရပ္တန္းကရပ္ႏိုင္ေအာင္ မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔တကြ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြ က ျမန္ျမန္ ထက္ထက္ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပဳၾကဖို႔ တိုက္ တြန္း ေဆာ္ၾသတယ္။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ အိုအိုင္စီ။ အစၥလမၼစ္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႕ႀကီး၊ အဂၤလိပ္ လိုကေတာ့ The Organisation of Islamic Cooperation (OIC) လို႔ေခၚတယ္။ မူဆလင္ ႏိုင္ငံေပါင္း (၅၇)ႏိုင္ငံပါ၀င္တဲ့ ဒီအဖြဲ႕ႀကီးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အဆင့္ျမင့္ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ ကေစလႊတ္ၿပီး ဒီအေရးနဲ႔ ပတ္သက္ လို႔ စကားေျပာေစတယ္။ ဒါ့တင္မက ဒီအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စဥ္ဆက္ မျပတ္ ေျပာေန ဆိုေနဆဲ လည္းျဖစ္ တယ္။ အို အိုင္စီရဲ႕ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးရဲ႕ ေျပာစကားေတြအရဆိုရင္၊ အိုအိုင္စီဟာ အိုဘား မားျမန္ မာျပည္ကို အလည္အပတ္ မလာခင္ကကို သမၼတအိမ္ျဖဴေတာ္ဆီ စာတစ္ေစာင္ ပို႔ထားတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အဲသည္ စာထဲမွာ အေမရိကန္ သမၼတ တစ္ေယာက္ေယာက္ရဲ႕ ပထမဆံုး ျမန္မာႏိုင္ငံကို အလည္အ ပတ္ေရာက္ရွိျခင္း အေနနဲ႔ သမိုင္း၀င္လာမယ့္ အဲသည္ခရီးစဥ္မွာ သမၼတအိုဘားမားအေနနဲ႔ ဘဂၤါလီရို ဟင္ဂ်ာ အေရး ကို ထုတ္ေဖာ္တင္ျပေျပာဆိုဖို႔ရာ အိုအိုင္စီက တိုက္တြန္းထားတယ္။
အေျခအေနေတြကို လွမ္းၾကည့္လိုက္ . . . ။ မူဆလင္ ကမၻာရဲ႕ စည္းလံုး ညီညြတ္မႈကို အရင့္အရင္က တစ္ခါ မွ မျမင္ဖူးတဲ့ စုစည္း မႈမ်ိဳးနဲ႔ ျမင္ေတြ႕ရတယ္။ မူဆလင္ ျပည္ေထာင္ေတြဟာ အသံတစ္သံတည္း နဲ႔ ေအာ္ေ နၾကတ ယ္။ အဲသည္ အသံ ကလည္း လူ႔အခြင့္ အေရးကို ကာကြယ္ေပး ဖို႔ ေျပာေနတာ ျဖစ္ေန ျပန္တယ္။
ဒီမူဆလင္ႏိုင္ငံေတြထဲက တခ်ိဳ႕ေသာႏိုင္ငံေတြဟာ ဒီ(ဘဂၤါလီ) အေရးကို အသံုး ခ်ၿပီး မိမိတို႔ႏိုင္ ငံေတြ ကိုယ္ႏိႈက္ ရဲ႕ လူ႔အခြင့္ အေရးဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေတြ ခၽြတ္ေခ်ာ္ လြဲမွားေနတာ ကို အာရံုလြဲႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ့ သေဘာ လည္း ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ရဲ႕ ျဖစ္အင္ဟာ မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြ အတြက္ အက်ိဳး တူျဖစ္ ထြန္းေစတဲ့ ဘံု အေနအထား တစ္ရပ္ကို ေဖာ္ေဆာင္လိုက္ပါတယ္။ ဒါအျပင္ ပိုအေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ တစ္ခ်က္က၊ အခုေျပာေနတဲ့ မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အခုတူညီေနၾကတဲ့ အက်ိဳးစီးပြားေတြဟာ အေနာက္ ကမၻာ အေနနဲ႔ အစဥ္အလာ အားျဖင့္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ၾကတဲ့ စံတန္ဖိုးေတြျဖစ္ေနျပန္တယ္။ (ဥပမာ လူ႕အခြင့္ အေရး ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။)
ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးကေတာ့ အေမရိကန္အတြက္ ပြေပါက္တိုးတာပါပဲ။ ဒီလိုအခြင့္အေရး မ်ိဳးကို လံုး၀ကို လက္လြတ္ခံလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြ မ်ားမ်ားစားစားနဲ႔ အခုလို သေဘာထားခ်င္း တိုက္ဆိုင္ ေနၾကတဲ့ ႀကံဳေတာင့္ႀကံဳခဲအေနအထားမွာ စကားေလး ဘာေလး ၀င္ေျပာ လိုက္မွ ျဖစ္မွာေပါ့။ ဒါမွ ေနာက္ မ်ား အာရပ္-အစၥေရး ပဋိ ပကၡတို႔ ဘာတို႔က်ရင္ ဟိုလိုလို ဒီလိုလို အီးေယာင္း၀ါးခြင့္ သာမွာေပါ့။
တူရကီ ဆိုတဲ့ႏိုင္ငံကလည္း ကိုလူလည္။ တူရကီအစိုးရကို ေ၀ဖန္ျပစ္တင္သူေတြကို ကာ့ဒ္လူမ်ိဳး တက္ၾကြလႈပ္ရွား သူေတြကို တူရကီ အစိုးရက ပယ္ပယ္ နယ္နယ္ ေဆာ္ပေလာ္တီးတဲ့ အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ လို႔ေမးခြန္းေတြ အေမးခံ ရရင္ တူရကီဟာ ရြာကို ပတ္ေျပးၿပီး ေရွာင္ပုန္းေန တတ္သူ ျဖစ္တယ္။
အင္ဒိုနီးရွား က်ေတာ့ သူတို႔ႏိုင္ငံက ခရစ္ယန္ လူနည္းစုေတြကို ဘယ္လို ခြဲျခား ဆက္ဆံ သလဲ ဘယ္လိုႏႊာ သလဲ ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ကိုေရာက္ရင္ အင္းမလုပ္ အဲ မလုပ္နဲ႔ ၿမံဳစိစိ လုပ္ေနတတ္ တဲ့ႏိုင္ငံ ေပါ့။
ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားက်ေတာ့ သူတို႔ႏိုင္ငံက အမ်ိဳးသမီးေတြအခြင့္အေရး ဆံုရံႈးေနရတဲ့ ကိစၥေတြ ကိုေရွာင္တယ္။ မေျပာဘူး။ အီရန္က်ေတာ့ (ဆီးရီးယားသမၼတ) အာဆဒ္ အစိုးရ လက္ထက္မွာ လူေတြကို အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ခဲ့တယ္ ဆိုတာ သိသိႀကီးနဲ႔ ဆီရီးယားအေရးမွာ ၀င္မစြက္ပါနဲ႔ ဆီးရီးယားအေရးမွာ ၀င္မစြက္ပါနဲ႔လို႔ တေက်ာ္ေက်ာ္ ေအာ္တဲ့ ႏိုင္ငံမ်ိဳးျဖစ္တယ္။
ေအး . . . ၊ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုႏိုင္ငံေတြအကုန္လံုးဟာ ဒီေနရာက်မွ ရုတ္ခ်င္း ေမတၱာဓါတ္ ေတြ ႀကီးမားလာၿပီး မူဆလင္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤါလီရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ အေျခခံ လူသား အခြင့္ အေရးေတြရရွိဖို႔ ထိုက္တန္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္ ဆိုတာတို႔၊ ျမန္မာ အာဏာပိုင္ ေတြ အေနနဲ႔ ဒီထက္ပိုၿပီး ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ဆက္ဆံဖို႔ေကာင္းပါတယ္ ဆိုတာ တို႔ေတြ ဘာေတြ ေျပာကုန္ ၾကပါေလေရာ။
မူဆလင္( ဘဂၤါလီ) ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ခံစားေနရတဲ့ျဖစ္အင္အတြက္ အေမရိကန္အေနနဲ႔ စိုးရိမ္ပူပန္မႈ ရွိေနပါ တယ္ ဆိုတာကို ေျပာလိုက္ျခင္းဟာ အေမရိကန္ ဟာ မူဆလင္ ကမၻာ နဲ႔ ရန္ဘက္ အေနအထားမွာ ရွိမေနပါ ဘူးလို႔ ျပလိုက္ ရာေရာက္ပါတယ္။ မူဆလင္ႏိုင္ငံ ေတြနဲ႔ လက္တြဲၿပီးေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ကိုေလး စားမႈ နဲ႔ မတူကြဲျပား မႈကို သည္းခံႏိုင္မႈတို႔ တိုးတက္ ထြန္းကားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ ဖို႔ရာ မူဆ လင္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္မယ့္ ဒီအခြင့္ အလမ္းကို အေမရိကန္ အေနနဲ႔ မလြတ္တမ္း အသံုး ခ်ႏိုင္ခြင့္ရွိ လာပါတယ္။
မေန႔က (ဆိုလိုတာက ႏို၀င္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔က) ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ မိန္႔ခြန္းေျပာ တဲ့အခါ၊ ဘယ္လို မ်ိဳး ဆင္ေျခဆင္လက္ေတြနဲ႔မွ် အျပစ္ကင္းတဲ့ လူေတြကို အျပစ္မရွိတဲ့ လူေတြကို အၾကမ္းမဖက္ရဘူး ဆိုတာ ကို ေျပာၿပီးသကာလ? ဘာသာကြဲ အုပ္စုကြဲေတြၾကား မၿငိမ္ မသက္ ပဋိပကၡကို ရပ္စဲၾကဖို႔ မစၥတာ အိုဘား မားက တိုက္တြန္း သြားခဲ့တယ္။
ဒါေပမဲ့ ဒီပဋိပကၡကို ကမၻာႀကီးက တံု႔ျပန္ၾကရာမွာ တူညီစြာ ထားရွိၾက တယ္လို႔ ေပၚေပါက္ တဲ့၊ ေလာကအလယ္မွာ ပြင့္လန္းလာတဲ့ ဓမၼပါလ တရားေတြ တန္ဖိုးစံေတြကို ဒီထက္ မက ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ အေမရိကန္သမၼတ က ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ သြားသင့္ပါတယ္။ (ေအး . . . ဟုတ္ေတာ့ ဟုတ္တာေပါ့၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအေနနဲ႔ မိမိတို႔ဟာ ဒီအေရးမွာ အသံုးခ်ခံသြားရတဲ့ လူေတြလို႔ မိမိတို႔ကိုယ္မိမိ မခံစားမိရ ေလေအာင္ အိုဘားမားအေနနဲ႔ ႏုညံ့သိမ္ေမြ႕စြာကိုင္တြယ္ လုပ္ေဆာင္သြားရ မွာေပါ့ ေလ။)
အစၥလမ္ကမၻာ နဲ႔ အေနာက္ ကမၻာ တို႔ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ တူညီတဲ့ ဆံုမွတ္တစ္ခုကို ရွာမယ္ ဆိုရင္ ရွာေ တြ႕ႏိုင္ၾက ပါတယ္။ အစၥလမ္ ကမၻာ နဲ႔ အေနာက္ ကမၻာတို႔ ရဲ႕ ျပန္လည္ ခ်စ္ၾကည္ေပါင္း စည္းႏိုင္မႈ ဆီကို သြားရာ လမ္းဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ အေနာက္ ဘက္ အစြန္ဆံုးက ၾကမ္းတမ္း ခက္ထေရာ္ လွတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ ကေန ျဖတ္သြား တယ္ လို႔ပဲ ေျပာမယ္ဆို ေျပာလို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။
(ေက်ာ္ေဇာဦး ဘာသာျပန္သည္။)
၂၅ ႏို၀င္ဘာ ၂၀၁၂ ၊ Coral Arakan News ၊ [ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါး ]
စာေရးသူ
ဖူအဒိ ပစ္ဆူ၀န္ (Fuadi Pitsuwan )ရဲ႕ ဒီေဆာင္းပါးကို ဒီ ဘန္ေကာက္ပို႔စ္
မွာ မေဖာ္ျပခင္ Pacific Forum CSIS Pacnet series မွာ ပံုႏွိပ္
ေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ မူရင္းေဆာင္းပါး အမည္က West, Islam can unite over
Rohingya cause ျဖစ္ၿပီး၊ ေအာက္ပါ လင့္ခ္ မွာ ဖတ္ရႈနိုင္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment
ရုိင္းစုိင္းၾကမ္းတမ္းစြာ ဆဲဆုိမႈမပါသည့္ မွတ္ခ်က္မ်ားကုိ မၾကာမွီ ေဖာ္ျပေပးပါမည္။