“““ အိုဘားမား ျမန္မာ နိုင္ငံ ခရီးစဥ္ လူ႔ အခြင့္အေရး အဖဲြ႔ မ်ားမွ ကန္႔ကြက္ ”””

အေမရိကန္သမၼတ တဦးအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာမယ့္ ခရီးစဥ္အတြင္း သမၼတ အိုဘားမား ဟာ ႏိုင္ငံ အ ႀကီး အကဲေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုမွာျဖစ္သလို ျမန္မာလူထုကိုလည္း မိန္႔ခြန္းေျပာဆိုဖို႔ရိွေနပါတယ္။ နာရီပိုင္းပဲ ၾကာ မယ့္ ခရီးစဥ္အတြင္း ရန္ကုန္မွာပဲ ေတြ႔ဆံုမႈေတြကို ျပဳလုပ္မယ္လို႔ သိရပါတယ္။ လူ႔အခြင့္ အေရး အဖဲြ႔ေ တြ ကေတာ့ ဒီခရီးစဥ္ဟာ မျဖစ္သင့္ဘူးလို႔ ကန္႔ကြက္ေနၾကတုန္းပါ။ ဒီ ခရီးစဥ္အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စံု စမ္းေမးျမန္းထား တာေတြကို ကိုသားညြန္႔ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

သမၼတအိုဘားမားခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရန္ကုန္ အေမရိကန္ သံ႐ံုးကေန သတင္းမီဒီယာေတြကို အသိေပး တဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲ ရန္ကုန္ခရီးစဥ္ကိုပဲ  ေဖာ္ျပထားတာမို႔ ေနျပည္ေတာ္ကို သြားမသြား ဆိုတာ မေသခ်ာပါ ဘူး။ ရန္ကုန္ မွာပဲ ျမန္မာလူထုကို မိန္႔ခြန္းေျပာဖို႔ရိွတယ္လို႔ အဲဒီ ထုတ္ျပန္ခ်က္  မွာ ေဖာ္ျပပါ တယ္။ ရန္ကုန္မွာ သတင္းထြက္ေနတာကေတာ့ ရန္ကုန္  တကၠသိုလ္ ဘဲြ႔ႏွင္းသဘင္ခန္းမ မွာ ျဖစ္ဖို႔မ်ား တယ္လို႔ ယူဆေျပာေနပါ  တယ္။ သံရံုးနဲ႔ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြဖက္ကေတာ့ လံုၿခံဳေရးအရ သမၼတ  အို ဘားမားရဲ႕ ခရီးစဥ္ကို အေသးစိတ္ မေျပာပါဘူး။

မေန႔တုန္းက အိမ္ျဖဴေတာ္အရာရိွေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ Amnesty International ၀ါရွင္တန္ဒီစီရံုး တာ၀န္ခံ T Kumar ကေတာ့ သမတအိုဘားမားအေနနဲ႔ ရန္ကုန္ကိုပဲ သြားေရာက္မယ္လို႔ သူတို႔ သိထားရတဲ့ အေၾကာ င္းေျပာပါတယ္။ USCB အေမရိကန္ အေျခစိုက္  ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ အမႈေဆာင္ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္ဒင္ကေတာ့ ဒါဟာ ခရီးစဥ္မသြားခင္ ညိႈႏိႈင္းေဆြးေႏြး ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ေနျပည္ေတာ္  မသြားဖို႔ အေျခအေနျ ဖစ္လာတာလို႔ ေျပာပါတယ္။ USCB အဖဲြ႔ဟာ သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံသြားမယ့္ခရီးစဥ္ကို ကန္႔ ကြက္ၾကတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး  အဖဲြ႔ေတြထဲက တခုပါ။

“ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ လည္ပတ္ဖုိ႔ အခ်ိန္မတန္ေသးဘူးလို႔ က်ေနာ္ ယူဆပါတယ္။ အဲဒီလုိ ယူဆတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ သမၼတကိုေရာ၊ သမၼတရဲ႕ တာဝန္ရွိပုဂၢိဳလ္ေတြကိုေရာ က်ေနာ္ ကန္႔ကြက္ထားပါတယ္။”

ဒါေပမဲ့ အခု ခရီးစဥ္သြားတဲ့အခါမွာ ေနျပည္ေတာ္ကိုေတာ့ မသြားဘူးလို႔ သိရပါတယ္။ Protocol အရဆို ရင္ေတာ့ ခရီးစဥ္ကတမ်ဳိးေတာ့ ျဖစ္ေန  ပါတယ္။ ကိုေအာင္ဒင္ ဒီအေပၚမွာေရာ ဘယ္လိုယူဆပါ သလဲ။

“က်ေနာ္ နားလည္သေလာက္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္ႏႈိက္ကိုက ဒီခရီးစဥ္ကို အစပိုင္း တုန္းက ကန္႔ကြက္ ခဲ့တယ္ဗ်။ ဒီအခ်ိန္၊ ဒီကာလမွာ အေမရိကန္ သမၼတကိုယ္တုိင္ ျမန္မာျပည္ လာၿပီးေတာ့ ဦးသိန္း စိန္ရဲ႕ အေျပာင္းအလဲ ကိစၥေတြကို ေထာက္ခံတာမ်ဳိး အခ်ိန္မတန္ေသးဘူးလုိ႔ အန္တီ ေဒၚေ အာင္ဆန္း စုၾကည္က ကိုယ္တုိင္က ယူဆတယ္လို႔ က်ေနာ္ ၾကားရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ပထမ သူကန္ ႔ကြက္ခဲ့ တယ္။ ကန္႔ကြက္  ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ အေမရိကန္ အစိုးရဘက္က အတင္းကို ခ်ဥ္းကပ္တဲ့အခါမွာ အေပးအယူ သေဘာအရေပါ့ဗ်ာ- ကဲ၊ ဒါဆုိရင္ေတာ့  ေနျပည္ေတာ္ မလာနဲ႔၊ ရန္ကုန္မွာ ဆို ရင္ေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ေလာက္တယ္ ဆိုတာမ်ဳိးေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီလို အေပးအယူ လုပ္တဲ့သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္သြား  တယ္ လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ သိရပါတယ္။”

အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ျပည္သူ႔လြႊတ္ေတာ္အမတ္တဦးျဖစ္တဲ့ ဦး၀င္းထိန္ ကလည္း ေနျပည္ေတာ္ကို မသြားဘူးဆိုရင္ ဒါဟာ လက္ရိွ ျမန္မာအစိုးရက လုပ္ေနတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အေပၚမွာ အေမရိကန္ သမၼတအေနနဲ႔ စိတ္ခ်ယံုၾကည္မႈ အျပည့္မရိွေသးဘူး ဆိုတဲ့သေဘာ သက္ေရာက္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။

“သို႔ေသာ္လည္း ရန္ကုန္မွာပဲ ေတြ႔ၿပီးေတာ့ သမၼတက လာေတြ႔မယ္  ဆိုေတာ့ - ဒါဆိုရင္ေတာ့ မ ဟုတ္ ေသး ဘူး၊ သို႔ေသာ္လည္း ဗမာျပည္မွာ လုပ္ေနတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အေျခအေနေတြဟာ အေမ ရိကန္ႏိုင္ငံက စိတ္ခ်လက္ခ် မရွိေသးဘူးဆိုတာကို ျပခ်င္တာလားဆိုတာ စဥ္းစားစရာ ရွိပါတယ္။"

မေန႔ကေတာ့ ၀ါရွင္တန္အေျခစိုက္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူေတြဟာ သမၼတအိမ္ျဖဴေတာ္မွာပဲ အိမ္ျဖဴေ တာ္ အႀကီးတန္းအရာရိွေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး သမၼတအိုဘားမားရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ကေမၻာဒီး ယားႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္အေပၚမွာ  ေဆြးေႏြးတိုက္တြန္းမႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ လူ႔အခြင့္ အေရးဆိုင္ရာ ကိ စၥေတြ ပါ။ တတ္ေရာက္ခဲ့သူတဦးျဖစ္တဲ့ Amnesty International ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔က T Kumar ကေတာ အဓိက အခ်က္သံုးခ်က္ကို ေဆြးေႏြး တင္ျပခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“အဓိက သံုးခ်က္ရိွပါတယ္။ ပထမအခ်က္ကေတာ့ အက်ဥ္းေထာင္ေတြ  ထဲမွာ က်န္ေနေသး တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ ကိစၥပါ။ ဒီလူေတြ လြတ္ေျမာက္လာဖို႔ ကိစၥကို သမၼတအိုဘားမား အေနနဲ႔ အားသြန္ခြန္ စိုက္ တြန္းအားေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာ လူနည္းစုေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက အျခား လူမ်ိဳးစုေတြနည္းတူ အခြင့္အရည္တန္းတူရဖို႔ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ - အေမရိကန္ ကုမၸ ဏီေတြ ျမန္မာနိုင္ငံထဲ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံၾကတဲ့အခါမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း ဆိုင္ရာမွာ ႏိုင္ ငံ တကာစံႏႈန္းစံထားေတြအတိုင္း လိုက္နာၾကဖို႔ သမၼတအိုဘားမားအေနနဲ႔ အေမရိကန္ စီးပြားေရး လုပ္ ငန္း  ေတြကို တြန္းအားေပးသင့္ပါတယ္။”

ဒီ ခရီးစဥ္ဟာ ေစာလြန္းေသးတယ္ဆိုၿပီး ကန္႔ကြက္တဲ့အထဲမွာ Amnesty International လည္း ပါ၀င္ပါ တယ္။ ေနျပည္ေတာ္ကို သြားသည္ျဖစ္ မသြားသည္ျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံတကာအျမင္မွာ သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ ခ ရီးစဥ္ဟာ  ျမန္မာအစိုးရကို အျပဳသေဘာ လကၡဏာျပခ်က္ပဲျဖစ္တယ္လို႔ T kumar က ယူဆပါတယ္။ US CB ဦးေအာင္ဒင္ကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ျပဳျပင္  ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ သိသာထင္ရွားတဲ့ တိုးတက္မႈေတြ မေတြ႔ရတာေၾကာင့္   သူတို႔အေနနဲ႔ ဒီခရီးစဥ္ကို ကန္႔ကြက္ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

“သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ ဘာမွ ေသခ်ာတဲ့၊ စိတ္ခ်ရတဲ့ အာမခံခ်က္ မရွိေသး ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ သူကေတာ့ ေျပာေနတာေပါ့။  ေနာက္ေၾကာင္းျပန္မလွည့္ပါဘူး၊ ေရွ႕ဆက္ တုိးပါ့မယ္တို႔- ဒါေပ မဲ့ လည္း လုပ္ေနတဲ့အေျပာင္းအလဲေတြက တကယ္တန္းက်ေတာ့ တဝက္ တပ်က္ပဲ ရွိေသး တယ္ဗ်။ ဥပ မာဆိုပါေတာ့- ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပး  တယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ေနာက္ထပ္ ႏိုင္ငံေရးအ က်ဥ္း သား ၃၀၀ ေက်ာ္  ေလာက္က အခုအခ်ိန္အထိ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းထားဆဲပဲ ျဖစ္တယ္။  ေနာက္ ဘယ္ တုန္းကမွလည္း ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားရွိပါတယ္လို႔ ဝန္မခံခဲ့ ဘူး။ ဒီလူေတြဟာ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ လို႔ ေထာင္က်ခဲ့တာလို႔ - ဒီမ်ဳိးပဲ သူ အၿမဲ ေျပာခဲ့တာကိုး။”

သမၼတအိုဘားမားဟာ ရန္ကုန္ခရီးစဥ္အတြင္း ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္၊  ျမန္မာ့ဒီမို ကေရ စီေခါင္းေဆာ င္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္တို႔အျပင္ အျခား လူမႈ အဖဲြ႔အစည္းက ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ လည္း ေတြ႔ဆံု မယ္ လို႔ သိရပါတယ္။ ဒီခရီးစဥ္ဟာ အခ်ိန္ေစာလြန္းေသးတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး အဖဲြ႔အစည္းေ တြက ယူဆ ၾကေပမယ့္ ဒီခရီးစဥ္ေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရ လုပ္ေနတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အားေပးရာေရာက္ ၿပီး အေျခအေနေတြ  ပိုတိုးတက္ေကာင္းမြန္လာႏိုင္တယ္လို႔လည္း ယူဆမႈေတြ ရိွၾကပါတ ယ္။

VOA