“““ ျပဳျပင္ရေတာ့မည့္ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံ စာနယ္ဇင္းေလာက ( ၂ ) ”””

စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္က စာနယ္ဇင္းမ်ားကို  ၾကီးၾကပ္ထိန္းေက်ာင္းမည့္အဖြဲ႕ ( Self Regulatory Body )( စာဖတ္သူ မ်ားပိုမိုရွင္းလင္းေစရန္အတြက္ ေဆာင္းပါးတြင္ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီဟုသာ သံုးစြဲပါမည္။)   ဖြဲ႕ စည္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး အဓိက တင္ျပသည့္ အခ်က္မွာ အစိုးရႏွင့္လည္းေကာင္း၊ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား၊ စာနယ္ဇငး္လုပ္ငန္းရွင္ မ်ား ႏွင့္ လည္း ေကာင္း သီးျခား လြတ္လပ္သည့္အဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းရန္ ဆို သည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္သည္ လက္ရိွ PCC ၾကံဳေတြ႕ေနသည့္အခက္အခဲ မ်ားကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္ ရန္အတြက္လည္းျဖစ္သည္။

ေကာ္မရွင္က စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ  ဥကၠဌႏွင့္အဖြဲ႕၀င္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ လက္ရိွစနစ္ျဖစ္သည့္ PCC ကို စာနယ္ဇင္း ေလာကသားမ်ား ပါ၀င္သည့္ Press Standards Board of Finance ( PressBOF ) ကေရြး ခ်ယ္ ခန္႕အပ္ သည့္ စနစ္အစား သီးျခားလြတ္လပ္သည့္ေရြးခ်ယ္ခန္႕ထားေရးအဖြဲ႕( Appointment Panel ) ျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ခန္႕အပ္ရန္၊ ေရြးခ်ယ္ခန္႕အပ္သည့္ စနစ္သည္ လြတ္လပ္ျပီးပြင့္လင္းျမင္သာ မႈရိွရန္လို သ ည္ ဟုဆိုသည္။ ထို႕ျပင္ေရြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႕၀င္မ်ားအတြင္းတြင္ လက္ရိွ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ဆဲ အယ္ဒီတာ တစ္ဦး ႏွင့္ စာနယ္ဇင္းေလာကအေတြ႕အၾကံဳရိွသူတစ္ဦးသာပါ၀င္ရန္ႏွင့္ က်န္အဖြဲ႕၀င္ မ်ားသည္ စာနယ္ဇ င္း ေလာကႏွင့္ပတ္သက္သူမ်ားမျဖစ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းကိုလည္း အေလးထားေဖာ္ျပထားခဲ့သည္။

စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ၀င္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္လည္း အမ်ားစု မွာ စာနယ္ဇင္းေလာကႏွင့္မပတ္ သက္သူ မ်ားျဖစ္ရန္၊ အနည္း စုမွာစာနယ္ဇင္းအေတြ႕အၾကံဳရိွသူမ်ားျဖစ္ရန္၊သို႕ေသာ္ သတင္းစာမ်ားတြင္လက္ရိွ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ အယ္ဒီတာ မ်ား၊ သတင္းစာဆရာမ်ားႏွင့္ အစိုးရ အရာရိွမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္အ မတ္မ်ားကို အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္လက္ခံျခင္းမျပဳရန္ အၾကံျပဳ ထားသည္။

ဘ႑ာေရးလြတ္လပ္မႈႏွင့္ပတ္သက္ပါက စာနယ္ဇင္းေကာင္စီအတြက္ရန္ပံုေငြကို စာနယ္ဇင္းလုပ္ငန္းမ်ား မွထည့္၀င္ရာ တြင္ ေကာင္စီအေပၚဖိအားေပးမႈမ်ားမေပၚေပါက္ေစရန္အတြက္ရန္ပံုေငြကိုေလးႏွစ္ သို႕မ ဟု တ္ ငါးႏွစ္ အတြက္ ၾကိဳတင္ လ်ာထား သတ္မွတ္သင့္ေၾကာင္းအၾကံျပဳထားသည္။

စာနယ္ဇင္းက်င့္၀တ္ႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္လက္ရိွျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည့္အျဖစ္အပ်က္မ်ားမွသင္ခန္း စာေဖာ္ ထုတ္ျပီး စာ နယ္ဇင္း က်င့္၀တ္မ်ားႏွ င့္ သတင္းစုေဆာင္းရယူရာတြင္လိုက္နာရမည့္ စည္းမ်ဥ္းမ်ား ကို ျပန္လည္ေရး ဆြဲရန္၊ ထိုသို႕ ျပန္လည္ ေရးဆြဲ ရာတြင္ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီႏွင့္ သတင္းစာမ်ားမွ လက္ရိွအယ္ဒီတာမ်ား ပါ ၀င္သည့္ ေကာ္မတီဖြဲ႕စည္း ေဆာင္ရြက္ ရန္ အၾကံျပဳထားပါသည္။ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္က အထက္ပါက်င့္ ၀တ္ႏွင့္ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ျပဳစုရာတြင္ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ ခြင့္၊ ျပည္သူမ်ား၏ အမွန္တရားကို သိပိုင္ခြင့္ႏွ င့္ ပုဂၢလိလြတ္လပ္မႈတိုု႕ကို မွ်တေအာင္စဥ္းစားျပီးေအာက္ပါက႑မ်ား အတြက္ လိုအပ္သည့္ စံႏႈန္းမ်ားသ တ္ မွတ္သင့္ေၾကာင္းတိုက္တြန္းထားပါသည္-

(က)      သတင္းစုေဆာင္းရယူရာတြင္ အျခားသူမ်ားအေပၚ ျပဳမူဆက္ဆံရမည့္ နည္းလမ္းမ်ား။

( ခ)       ျပည္သူအက်ိဳးစီးပြားအတြက္လိုအပ္ခ်က္အရမဟုတ္လွ်င္ အျခားသူမ်ား၏ ပုဂၢလိက အခြင့္အေရး မ်ားကို ေလးစား သည့္အေနျဖင့္ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမည့္အခ်က္မ်ား။

( ဂ)       သတင္းတိက်ခိုင္မာမႈကိုအေထာက္အကူျဖစ္ေစရန္လိုက္နာရမည့္အခ်က္မ်ား။

ထို႕ျပင္ က်င့္၀တ္ဆုိင္ရာျပႆနာမ်ားအတြက္ အဓိက က်သည့္ ျပည္သူ႕အက်ိဳးစီးပြားအတြက္  ( Publci Interest ) ဆိုသည့္စကားရပ္ကို ဖြင့္ဆိုႏုိင္မည့္ စံမ်ားကိုလည္း တိတိက်က် သတ္မွတ္သင့္ေၾကာင္း စံုစ မ္းေ ရးေကာ္မရွင္က အၾကံျပဳ ထားခဲ့သည္။ အလားတူပင္ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ားအေနျဖင့္ မိမိ၏ သတင္းအ ရင္းအျမစ္ကို ကာကြယ္ရမည္မွန္ေသာ္လည္း ျပည္သူမ်ား၏ ယံုၾကည္မႈကို ရရိွႏုိင္ရန္အတြက္ တတ္ႏုိင္သမွ် ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရိွရန္တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္က ထူးထူးျခားျခားေထာက္ျပခဲ့သည့္ အခ် က္ မွာ သတင္းေထာက္မ်ား၊ အယ္ဒီတာမ်ားအေနျဖင့္ က်င့္၀တ္မ်ားကို လ်စ္လ်ဴရႈျပီး သတင္းလိုက္ရ သ ည့္အေျခအေနသို႕ေရာက္ေအာင္တြန္းပို႕ေနသည့္ လုပ္ငန္းခြင္အေျခအေနမ်ား ( ဥပမာ၊ ပိုင္ရွင္မ်ား၏ ဖိ အားေပးမႈ) မ်ားကို ဖယ္ရွားႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကိုလည္း စဥ္းစားသင့္သည္ဆိုသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။

တုိင္ၾကားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းျခင္း အတြက္ဆိုပါက စာနယ္ဇင္းေကာင္စီအေနျဖင့္ တိက်လွ်င္ျမန္သည့္ တုိင္ ၾကားမႈေျဖရွင္းနည္း စနစ္တစ္ခုကိုတည္ေထာင္ရန္လိုအပ္သည္ဟုဆိုသည္။ထို႕ျပင္ နစ္နာသူမ်ား၊ တိုင္ ၾကားလိုသူမ်ားအေနျဖင့္ အျခား နည္းလမ္း မ်ား ( ဥပမာ၊ တရားရံုး) ကို ေရြးခ်ယ္ျခင္းမျပဳမီ ေကာင္စီ၏ တုိင္ၾကားမႈေျဖရွင္းနည္းလမ္းကို ယံုယံုၾကည္ၾကည္ အသံုးျပဳ ေစ ရန္အတြက္လည္း ၾကိဳးစားရန္လိုအပ္ သည္ဟု ဆိုသည္။ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္၏ အဓိကအၾကံျပဳခ်က္မွာ တုိင္ၾကားမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ၾကားနာ မႈမ်ားျပဳလုပ္ရာတြင္ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီကုိ အၾကံေပးရန္အတြက္ အၾကံေပးအဖြဲ႕မ်ားဖြဲ႕စည္းသင့္ ေၾကာင္း၊ သို႕ေသာ္အၾကံေပးအဖြဲ႕တြင္ လက္ရိွသတင္းစာအယ္ဒီတာမ်ားပါ၀င္ျခင္းမျပဳရန္ႏွင့္ အၾကံေပးအဖြဲ႕သည္ လည္း စာနယ္ဇင္းေကာင္စီကဲ့သုိ႕ပင္ စာနယ္ဇင္းေလာကႏွင့္မပတ္သက္သူအမ်ားစုပါ၀င္ရန္ လိုအပ္ေၾကာ င္း ဆို သည့္အခ်က္ျဖစ္ သည္။

စာနယ္ဇင္းေကာင္စီအေနျဖင့္ တုိင္ၾကားမႈမ်ားႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ သက္ဆုိင္ရာ သတင္းစာအေနျဖင့္ အ မွားျပင္ဆင္ခ်က္၊ သို႕ မဟုတ္ ေတာင္းပန္ျခင္း သို႕မဟုတ္ အျခားသင့္ေလ်ာ္သည့္နည္းလမ္းျဖင့္ နစ္နာမႈ မ်ားကိုေျဖရွင္းေပးရန္ ညႊန္ၾကားႏုိင္သည့္ အခြင့္အာဏာရိွရမည္ျဖစ္သည္။သို႕ေသာ္ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္က စာနယ္ဇင္းေကာင္စီအေနျဖင့္ အယ္ဒီတာမ်ားကို ထူးျခား ေသာအေျခအေနတစ္ခုတြင္ သတင္းေဖာ္ျပမႈႏွ င့္ပတ္သက္ျပီး အေလးထားစဥ္းစားရန္ညႊန္ၾကားႏုိင္ေသာ္လည္း မည္သည့္ စာေစာင္မွ ထုတ္ေ၀ျခင္းမျပဳ ရန္အတြက္ တားျမစ္ပိုင္ခြင့္မရိွသင့္ေၾကာင္း အတိအလင္းေဖာ္ျပထားသည္ကိုလည္းေတြ႕ရ သည္။

စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္က စာနယ္ဇင္းေကာင္စီသည္ လြတ္လပ္ေသာအဖြဲ႕အစညး္ျဖင့္သည္ႏွင့္အညီ က်င့္၀တ္ ခ်ိဳးေဖာက္မႈ မ်ား ရိွေနသည္ဟုယူဆပါက တုိင္ၾကားမႈမ်ားမရိွသည့္တုိင္ မိမိအစီအစဥ္ျဖင့္ စတင္စံုစမ္းႏုိင္ သ ည့္အခြင့္အေရးရိွရမည္ဟု အၾကံ ျပဳခဲ့သည္။ထို႕ျပင္ မိမိတို႕သတင္းစာအေနျဖင့္ တယ္လီဖုန္း ၾကားျဖ တ္နားေထာင္ျခင္းကဲ့သုို႕ေသာ က်င့္၀တ္ႏွင့္မညီသည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကို အစီအစဥ္ရိွရိွလုပ္ကိုင္ေနပါက အယ္ ဒီတာမ်ား၊ သတင္းေထာက္မ်ားက တုိင္ၾကားႏုိင္သည့္ Hot Line စနစ္ ကိုလည္းထားရိွသင့္ သည္ဟုဆို သ ည္။ ထုိ႕ျပင္ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီအေနျဖင့္ သက္ဆုိင္ရာသတင္းစာတုိက္က အစီအစဥ္ရိွရိွ ျဖင့္ က်င့္၀တ္ ခ်ိဳးေ ဖာက္ေၾကာင္းေတြ႕ရိွပါက ဒဏ္ေငြခ်မွတ္ႏုိင္သည့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးသင့္သည္ဟု အၾကံျပဳထားသည္ကို လည္းေတြ႕ရပါသည္။

ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္က စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ၏ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို အာ မ ခံ သည့္ ဥပေဒ တစ္ခုျပ႒ာန္းသင့္သည္ဟု အၾကံျပဳခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ ထိုဥပေဒသည္ လႊတ္ေတာ္သို႕မ ဟုတ္ အစိုးရအဖြဲ႕က စာနယ္ဇင္းမ်ား ကို ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ ဥပေဒမျဖစ္ေစပဲ၊ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ၏ လြတ္ လပ္ မႈ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ စာနယ္ဇင္းမ်ား၏ အခ်င္းခ်င္း ထိန္းေက်ာင္းသည့္စနစ္ကို အေထာက္အ ကူျဖစ္ ဖို႕ လိုအပ္သည္ဟု သတိေပးထားခဲ့သည္။

ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။

ရဲထြဋ္
မီွျငမ္းျပဳစာေစာင္မ်ား

၁။An Inquiry into the Culture, Practices and Ethnics of the Press by Leveson Inquiry
၂။ The Guardian , 4 Dec